بررسی تطبیقی مباحث علم معانی و نظریۀ سیستمی ـ نقش‌گرای هلیدی با تکیه بر بوستان سعدی

Authors

Abstract:

علم معانی، یکی از شاخه‌های بلاغت اسلامی، در بسیاری از مباحث و زمینه‌ها با دانش زبان‌شناسی و به‌تبع آن نظریه‌های نقد ادبی معاصر به‌ویژه نقد زبان‌شناختی و سبک‌شناسیِ زبان‌شناختی مشابهت‌های فراوانی دارد. به‌طور کلی وجود مباحثی نظیر حال و مقام، خبر، انشا، اسناد خبری، اغراض و کاربردهای ثانوی کلام، تقدیم و تأخیر اجزای کلام در علم معانی، شباهت و همپوشانی بسیار زیاد این علم را با سه شاخه اصلی علم زبان‌شناسی یعنی واج‌شناسی، نحو و معنی‌شناسی به‌وضوح آشکار می‌سازد. به‌علاوه از آن جا که علم معانی به بررسی کلام یا گفتمان می‌پردازد (و نه به معانی واژه‌ها و جمله‌های خارج از بافت، اعم از بافت زبانی و غیرزبانی) می‌توان آن را با مبحث تحلیل گفتمان و علم کاربرد‌شناسی در نقدهای نوین ادبی نیز مقایسه کرد. به‌طور کلی به دلیل آن‌که علم معانی با دیدگاهی بلاغی ـ دستوری به آثار ادبی می‌نگرد، چنین رفتاری این علم را هرچه بیشتر به دانش زبان‌شناسی مرتبط می‌سازد. مایکل هلیدی یکی از پژوهشگران برجسته مکتب زبان‌شناسی انگلستان است که نظریه زبان‌شناسی سیستمی ـ نقش‌گرای وی موسوم به «دستور نقش‌گرای هلیدی»، شباهت فراوانی به مباحث «خبر»، «انشا»، «مسندالیه»، «مسند» و «اغراض ثانوی کلام» در علم معانی دارد. مقاله حاضر1 با تکیه بر ابیات بوستان سعدی، سعی در بررسی و نمایاندن مشترکات، همپوشانی‌ها و مشابهت‌های موجود میان علم معانی و دستور نقش‌گرای هلیدی دارد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

کاربست دستور نقشگرای هلیدی بر سوره انشراح

در این مقاله، سوره "انشراح" با تحلیلی زبانشناختی، مبتنی بر دستور نظام­مند هلیدی، در سه فرانقش تجربی، بینافردی و متنی، مورد بررسی قرار می­گیرد. این پژوهش کلیه جملات سوره را، در سه فرانقش مذکور به صورت جداگانه بررسی می­کند و ضمن تحلیل برجسته­سازی زبانی، باز­­تاب ویژگی­های معنایی متن در ویژگی­های بافت موقعیت را مورد بررسی قرار می­دهد. در فرانقش تجربی، مشخص شد که فرایند مادی بیشترین بسامد را به خود...

full text

بررسی الگوی تحلیل گفتمان میشل فوکو و مباحث علم معانی

تحلیل گفتمان برگرفته از گرایش‌های نوین زبان‌شناسی است و می‌کوشد روابط و احساسات نهفته در کلمات و درون متن را آشکار کند. این نظریه به‌طور مستقیم با تأثیرپذیرفتن از اندیشة میشل فوکو ایجاد شد و در متون ادبی به موضوعاتی فراتر مانند پیوند معنایی، نحو جملات، کنش‌های گفتاری، بافت، بسامد کنش‌ها و انواع جملات می‌پردازد. این پژوهش در پی آن است تا ثابت کند همة گزاره‌های تحلیل گفتمان با منشأ غربی در علم مع...

full text

مقایسه تأثیر وضعیت طاق باز و دمر بر وضعیت تنفسی نوزادان نارس مبتلا به سندرم دیسترس تنفسی حاد تحت درمان با پروتکل Insure

کچ ی هد پ ی ش مز ی هن ه و فد : ساسا د مردنس رد نامرد ي سفنت سرتس ي ظنت نادازون داح ي سکا لدابت م ي و نژ د ي سکا ي د هدوب نبرک تسا طسوت هک کبس اـه ي ناـمرد ي فلتخم ي هلمجزا لکتورپ INSURE ماجنا م ي دوش ا اذل . ي هعلاطم ن فدهاب اقم ي هس عضو ي ت اه ي ندب ي عضو رب رمد و زاب قاط ي سفنت ت ي هـب لاتـبم سراـن نادازون ردنس د م ي سفنت سرتس ي لکتورپ اب نامرد تحت داح INSURE ماجنا درگ ...

full text

بررسی تطبیقی شکرگزاری در قرآن کریم و بوستان سعدی

مباحث بین رشته‌ای مثل قرآن و ادبیات باید به عنوان یکی از فعالیت‌های قرآن پژوهی و راهی برای نشر فرهنگ اسلامی، مورد توجه قرار گیرد. شکرگزاری یکی از فضائل اخلاقی است و در هر دو فرهنگ اسلامی و فارسی، انسان به شکر خداوند بسیار سفارش شده است. به طوری که در قرآن، این فضیلت اخلاقی در کنار صفاتی چون مطیع اوامر الهی بودن آمده و سعدی نیز در بوستان خود بابی مستقل را به شکر بر عافیت اختصاص داده است...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 2  issue None

pages  67- 102

publication date 2018-03

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

No Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023